Secundaire arbeidsvoorwaarden: 5 ideeën voor de cultuursector

Wat zijn secundaire arbeidsvoorwaarden?

Primaire arbeidsvoorwaarden zijn aspecten zoals het salaris (gebaseerd op iemands vaardigheden en kwalificaties), werkuren en het aantal vakantiedagen. Secundaire arbeidsvoorwaarden zijn extra voordelen en beloningen die de werknemer met de werkgever overeenkomt bovenop deze basisvoorwaarden. Voorbeelden van deze extra’s zijn onder andere een dertiende maand, pensioenregelingen, eindejaarsbonussen, reiskostenvergoeding, bedrijfsauto, laptop, kinderopvang of fietsplan.

Secundaire arbeidsvoorwaarden bieden veel voordelen. Ze verhogen de loyaliteit van werknemers, waardoor ze langer blijven, en zorgen voor meer productiviteit en betere prestaties. Als werkgever is het belangrijk om te weten wat je werknemers nodig hebben, zodat je aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarden kunt aanbieden. Dit helpt niet alleen om huidig personeel tevreden te houden, maar trekt ook nieuwe kandidaten aan. Goede secundaire arbeidsvoorwaarden geven je bovendien een voorsprong op de concurrentie bij het werven van nieuw talent.

Secundaire arbeidsvoorwaarden in de cultuursector

In de cao's van de culturele sector worden secundaire arbeidsvoorwaarden niet specifiek beschreven. Vaak worden deze voorwaarden opgenomen onder algemene regels en richtlijnen per onderwerp, zoals vakantiedagen, overwerk en opleidingsbudgetten.

Werken voor Cultuur voerde in mei 2024 een klein onderzoek uit naar secundaire arbeidsvoorwaarden in culturele vacatures. Uit de analyse blijkt dat transportgerelateerde voordelen, zoals reiskostenvergoeding, fietsplannen en zakelijke kilometers, het meest voorkomende type secundaire arbeidsvoorwaarden zijn. In 50% van de vacatures worden deze vermeld.

Opleidingsmogelijkheden en personeelskortingen, inclusief gratis toegang tot culturele evenementen zoals film, voorstellingen, concerten en musea, vormden de op een na grootste categorie, aanwezig in 30% van de vacatures. Andere secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals financiële extra's en gezondheidsvoordelen, werden genoemd in minder dan 30% van de vacatures. Sommige vacatures vermeldden helemaal geen specifieke secundaire arbeidsvoorwaarden of gaven onduidelijke informatie.

5 creatieve secundaire arbeidsvoorwaarden 

De verkenning van Werken voor Cultuur laat zien dat de culturele sector mogelijkheden heeft om talent aan te trekken door slim gebruik te maken van secundaire arbeidsvoorwaarden. Culturele organisaties kunnen hun creativiteit benutten om zich te onderscheiden van commerciële bedrijven. Bovendien zijn medewerkers in deze sector vaak gedreven door passie, wat extra ruimte biedt om met originele voordelen nieuw talent aan te spreken.

Hier zijn enkele inspirerende ideeën voor secundaire arbeidsvoorwaarden die je in je eigen organisatie kunt toepassen:

• Culturele extra's: kunst- en cultuurabonnementen als extra stimulans
  Werken in de culturele sector heeft als voordeel dat medewerkers dagelijks in contact komen met cultuur. In een museum kun je bijvoorbeeld tentoonstellingsopeningen bijwonen en bij een muziekpodium profiteer je vaak van kortingen op concerten. Om het nog aantrekkelijker te maken om bij een culturele organisatie te werken, kun je abonnementen op kunst- en cultuuractiviteiten aanbieden, naast kortingen of vrijkaarten voor je eigen aanbod. Voorbeelden hiervan zijn een Museumkaart, Cineville-pas, een We Are Public-lidmaatschap of een Picl-cadeaukaart. Ook exclusieve kortingen op culturele evenementen via CultuurWerkt!, of een abonnement op een favoriet tijdschrift of streamingplatform, kan een goed idee zijn. Afhankelijk van de middelen van de organisatie kun je medewerkers de keuze geven welk abonnement ze willen, zodat je inspeelt op persoonlijke interesses.
• Gezondheid en welzijn: versterken van lichaam en geest
  Door de afhankelijkheid van subsidies in de cultuursector en de bijbehorende instabiliteit, kunnen medewerkers stressvolle werkomstandigheden ervaren. Deze stress en onzekerheid kunnen leiden tot burn-out (Bischoping en Quinlan, 2013), waardoor werknemers de sector verlaten voor stabielere banen. Gezondheidsgerelateerde voordelen verbeteren het welzijn van werknemers en vergroten hun betrokkenheid bij de organisatie, wat bijdraagt aan betere werkomstandigheden en retentie. Deze voordelen kunnen verschillende vormen aannemen, zoals een jaarlijkse voucher voor een extra vrije dag zonder voorafgaande melding (een “Baal-dag”), toegang tot therapie en fysiotherapie, maandelijkse yogalessen, een sportschoolabonnement of lidmaatschappen bij wellnesscentra. Door deze verschillende opties aan te bieden, kunnen werknemers zelf beslissen hoe ze voor hun mentale en fysieke gezondheid willen zorgen.
• Professionele groei: vaardigheden verbeteren door trainingen en workshops
  Professionele ontwikkeling is belangrijk voor iedereen, ongeacht het werkgebied. Daarom is het aanbieden van opleidingsmogelijkheden als secundaire arbeidsvoorwaarde een geweldige manier om in je personeel te investeren. Deze leer- en ontwikkelingskansen kunnen op verschillende manieren worden aangeboden, zoals onbeperkte toegang tot online leerplatforms, coaching of opleidingen die specifiek zijn voor de culturele sector. Denk bijvoorbeeld aan trainingen van Cultuurmarketing voor marketing- en communicatieprofessionals of zakelijke trainingen van Cultuur+Ondernemen. Ook kun je medewerkers een persoonlijk opleidingsbudget geven, zodat werknemers zelf kunnen kiezen hoe ze willen investeren in hun professionele ontwikkeling.
• Thuiswerkplek: comfort creëren bij hybride werken
  Volgens een onderzoek van het CBS in maart 2024 is Nederland koploper in de EU als het gaat om thuiswerken. In 2023 werkte meer dan de helft van de Nederlandse arbeidsmarkt minstens parttime vanuit huis. Veel organisaties bieden hybride werken aan als een voordeel voor hun werknemers, wat door velen als waardevol wordt gezien. Daarnaast kan het aanbieden van een vergoeding voor thuiswerken een boost geven aan het comfort, de productiviteit en de tevredenheid van werknemers. Denk aan vergoedingen voor belangrijke thuiswerkbenodigdheden zoals laptops, monitoren, bureaus, ergonomische stoelen en zelfs een maandelijkse internetvergoeding. Hoewel dit soort vergoedingen momenteel vaker voorkomen in andere sectoren dan de culturele, kunnen ze bijdragen aan een fijne werkomgeving thuis.
• Duurzaamheid in de culturele sector: groene secundaire arbeidsvoorwaarden
  De culturele sector hecht veel waarde aan duurzaamheid, blijkt uit onderzoek van Boekman. Er is echter nog veel ruimte om de klimaatimpact van de sector te verminderen. Groene secundaire arbeidsvoorwaarden zijn een innovatief idee om milieuvriendelijk gedrag onder werknemers te stimuleren. Voorbeelden van zulke voordelen zijn extra vakantiedagen of een hogere vergoeding voor het gebruik van de fiets of trein in plaats van auto voor woon-werkverkeer of vakanties. Daarbij is het wel belangrijk om, tijdens de implementatie van deze voorwaarden, als werkgever duidelijk te maken dat duurzaamheid een legitieme reden is om onderscheid te maken tussen werknemers. Dit moet zorgvuldig gebeuren om discriminatie van werknemers die geen gebruik kunnen maken van deze groene secundaire voorwaarden te voorkomen.

Hoewel het opzetten van deze voordelen enige middelen kost, zijn de langetermijnvoordelen zoals betere productiviteit, efficiëntie, werknemersbetrokkenheid en duurzaamheid de investering waard.

Hulp nodig? Werken voor Cultuur helpt met het schrijven van wervende vacatureteksten en geeft daarbij ook aanbevelingen om je functieprofiel en voorwaarden te optimaliseren. Als je tevreden bent over je vacaturetekst inclusief vermelding van de arbeidsvoorwaarden, dan kun je jouw vacature plaatsen en starten met de werving.