Wat valt er onder de culturele sector?

De cultuursector is een divers werkveld waarin creativiteit en maatschappelijke betrokkenheid centraal staan. Maar wat valt er onder de culturele sector? In dit artikel ontdek je de veelzijdigheid van de cultuursector. Bekijk welke organisaties deel uitmaken van de culturele sector, zoals musea, theaters, festivals en erfgoedinstellingen.

Geschreven door Patricia Lamper en Hilde Smetsers op 1 maart 2024

Fotocredit: Brooke Cagle (Unsplash)

Ten eerste is het goed om te weten dat de culturele sector vaak wordt samengevoegd met de zogenoemde creatieve sector, omdat creativiteit in beide sectoren centraal staat. De culturele sector richt zich daarbij op het produceren, presenteren, publiceren en conserveren van kunst en cultuur. De creatieve sector richt zich op het inzetten van creativiteit en intellectueel eigendom voor commerciële doeleinden. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) deelt de culturele en creatieve sector in op basis van drie categorieën: kunsten, media & entertainment en creatieve zakelijke dienstverlening. 

De categorie kunsten kun je zien als de traditionele vormen van kunst en cultuur. Denk hierbij bijvoorbeeld aan organisaties als bibliotheken, musea, theaters, schouwburgen, concertgebouwen en producenten van podiumkunsten. Podiumkunsten bestaan uit disciplines zoals muziek, theater, dans, muziektheater en opera. Maar ook de monumentenzorg, beeldende kunst (waaronder kunstgalerieën en presentatie-instellingen) en cultureel onderwijs (zoals regionale kunst- en cultuurcentra voor amateurkunst) vallen onder de categorie kunsten.  

De categorie media en entertainment bestaat uit bijvoorbeeld omroepen, uitgeverijen van boeken en kranten, producenten en distributeurs van films en bioscopen. Maar heb je ook weleens aan het circus gedacht als werkplek? Circus maakt gebruik van verschillende kunstdisciplines en valt daarom ook binnen de culturele en creatieve sector. 

Binnen de categorie creatieve zakelijke dienstverlening vind je bedrijven zoals congresorganisatoren, PR-bureaus en reclamebureaus. Vooral de laatste groep werkt vaak in opdracht van andere bedrijven, maar heeft een duidelijke link met cultuur, omdat veel medewerkers creatieve achtergronden hebben, zoals grafisch ontwerpers die op de kunstacademie zijn opgeleid. In deze sector zijn ook disciplines als architectuur en digitale cultuur belangrijke onderdelen.

Wat valt er nog meer onder de culturele sector? 

Veel mensen associëren erfgoed met musea, bibliotheken en monumentenzorg, maar de sector is veelzijdiger dan dat. Denk bij cultureel erfgoed ook aan bijvoorbeeld archeologie, kastelen en botanische tuinen als potentiële werkplekken. 

De muziekbranche is ook bijzonder gevarieerd. Denk naast concertgebouwen die klassieke en hedendaagse muziek programmeren ook aan grote en kleine poppodia, festivals of de organisatie van concerten op bijzondere locaties. Ook aan de producerende kant van muziek is genoeg te ontdekken, van diverse muziekensembles en professionele zangkoren tot symfonieorkesten.

Musea en theaters worden vaak genoemd als plekken voor bezinning, maar er zijn ook centra voor debat en reflectie die onderdeel uitmaken van de culturele sector. Ken je bijvoorbeeld debatcentra in jouw regio? Ook zij dragen bij aan het culturele landschap en bieden ruimte voor de maatschappelijke dialoog.

Daarnaast zijn er talloze organisaties die nauw verbonden zijn met de culturele sector, zoals brancheverenigingen, cultuurfondsen en bovensectorale ondersteuningsinstellingen. Brancheverenigingen behartigen de belangen van culturele organisaties en professionals in een specifieke branche (zoals musea, poppodia en festivals en bibliotheken), terwijl cultuurfondsen financiële ondersteuning bieden aan makers en culturele organisaties. Bovensectorale ondersteuningsinstellingen, zoals Platform ACCT, Boekman en Cultuur+Ondernemen worden gesubsidieerd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en hebben als doel om de culturele en creatieve sector te ondersteunen op specifieke deelgebieden. Zoals je ziet, is de cultuursector veelomvattender dan je in eerste instantie misschien zou denken.

Banen in de culturele sector: voorbeelden en inspiratie

Ben je benieuwd naar het werk dat je kunt doen in de cultuursector? Bekijk dan ons overzicht van banen in de cultuursector, met een eerste selectie van functies zoals conservator, HR-medewerker, programmeur en marketeer.

Kenmerken en ontwikkelingen in de culturele arbeidsmarkt

Als je wilt werken in de culturele sector zijn er veel verschillende opties. Zo zijn er zowel fulltime als deeltijdfuncties in loondienst, maar werken in een ZZP-verband kan ook. Of heb je weleens gedacht aan een rol als toezichthouder of vrijwilligerswerk?

De cultuursector is een veelzijdige sector, waarin veel verschillende soorten organisaties actief zijn. Werken voor Cultuur staat voor een toegankelijke culturele arbeidsmarkt en zet zich in om nieuwe doelgroepen te laten zien wat de sector te bieden heeft.

Ben je benieuwd naar openstaande vacatures in de cultuursector? Bekijk het actuele overzicht van beschikbare functies.