Terug naar alle artikelen
Heb je een passie voor kunst en cultuur en wil je bijdragen aan deze sector? Ga op zoek in dit overzicht van verschillende functies in de culturele sector. Al deze onderling verbonden functies dragen bij aan het succesvol functioneren van een culturele organisatie en brengen zo kunst en samenleving samen.
Wat is een zakelijk leider?
Een zakelijk leider is een functie op hoger managementniveau en rapporteert meestal aan de raad van toezicht. De zakelijk leider geeft leiding aan de staf, waarbij personeelsmanagement een belangrijk onderdeel van het takenpakket is. In de culturele sector heeft de zakelijk leider de taak om de financiële stabiliteit en duurzaamheid van de organisatie te waarborgen. Dit gebeurt door zorgvuldig beheer van inkomsten en uitgaven.
Als er geen verantwoordelijke of afdeling is voor fondsenwerving, ontwikkelt de zakelijk leider ook fondsenwervingsstrategieën en onderhoudt relaties met donateurs, sponsors en subsidieverstrekkers. Ook valt het beheer van contracten met samenwerkingspartners onder de verantwoordelijkheid van de zakelijk leider.
Waar werkt een zakelijk leider?
Binnen de culturele sector zijn er vele soorten organisaties waar zakelijk leiders nodig zijn. Vaak bestaat er weinig verschil tussen de taken en verantwoordelijkheden van zakelijk leiders in verschillende culturele branches. Organisaties waar zakelijk leiders doorgaans werken zijn:
- Productiehuizen en dans-/toneel-/muziekgezelschappen
- Theaters en podia
- Poppodia en concertzalen
- Musea, galeries en erfgoedlocaties
- Kunst- en muziekfestivals
- Andere organisaties zoals culturele stichtingen en non-profitorganisaties
Wat zijn de taken van een zakelijk leider?
Zakelijk leiders nemen, samen met de artistiek leider en eventueel een raad van bestuur, veel managementtaken op zich. Vaak wordt de zakelijk leider ook als een klankbord gezien. Het volgende overzicht geeft de belangrijkste taken van een zakelijk leider weer. Deze worden vaak uitgevoerd in samenwerking met anderen binnen het managementteam:
- Bedrijfsontwikkeling en strategische planning
Het ontwikkelen en implementeren van strategische plannen is belangrijk om de groei van de organisatie te bevorderen. Hieronder vallen het identificeren van nieuwe inkomstenbronnen, het aangaan van partnerschappen en het uitbreiden van het publieksbereik. - Financieel management
Het beheer van de financiën van de organisatie, waaronder het opstellen en beheren van budgetten, het monitoren van inkomsten en uitgaven, het beheren van kasstromen en het opstellen van financiële rapporten. - Fondsenwerving en sponsoring
Het ontwikkelen en uitvoeren van strategieën om financiële steun te verkrijgen van donoren, sponsors, subsidiegevers en andere bronnen van financiering om de activiteiten van de organisatie te ondersteunen. - Operationeel management
Het leiden en beheren van de operationele activiteiten van de organisatie, waaronder personeelsmanagement, facilitair beheer, juridische en compliance-zaken, en risicobeheer. - Relatiebeheer
Het onderhouden van relaties met belangrijke belanghebbenden, waaronder bestuur of raad van toezicht, donoren, sponsors, overheidsinstanties en andere culturele instellingen.
Welke andere rollen zijn gerelateerd aan die van een zakelijk leider?
In de culturele sector wordt de rol van zakelijk leider ook wel zakelijk directeur, algemeen directeur, uitvoerend directeur of financieel directeur genoemd. Naast de zakelijk leider zijn er binnen culturele organisaties andere sleutelrollen, zoals de artistiek leider en de Raad van Toezicht of Raad van Bestuur.
De artistiek leider is verantwoordelijk voor de artistieke visie en programmering van de organisatie en bepaalt samen met de zakelijk leider het beleid. De raad houdt toezicht op deze strategische beslissingen en bewaakt de zakelijke integriteit. In het geval van de aanwezigheid van een Raad van Bestuur, bepaalt de raad het beleid en voert de directie (zakelijk en artistiek leider vallen hieronder) dit uit.
Ondanks verschillende titels en verantwoordelijkheden, werken deze rollen samen om de groei en impact van de culturele organisatie te waarborgen, met aandacht voor zowel artistieke als zakelijke doelstellingen.
Als de rol van zakelijk leider je aanspreekt, overweeg dan ook verwante posities zoals die van een toezichthouder.
Hoe word je een zakelijk leider?
Om een zakelijk leider te worden, zijn de vereiste vaardigheden en competenties sterk afhankelijk van de organisatie. De grootte van een organisatie kan bijvoorbeeld impact hebben op de hoeveelheid verantwoordelijkheid die een zakelijk leider heeft en welke ervaring vereist is.
Een analyse van vacatures in maart 2024 door Werken voor Cultuur toont aan dat vaak voorkomende opleidingsindicaties bij functieprofielen bestaan uit een afgeronde, relevante (bedrijfskunde, financiën, kunstmanagement, etc.) HBO- of WO-opleiding. Daarnaast wordt doorgaans enkele jaren bestuurlijke ervaring en ervaring met financieel beheer en administratie verwacht. Sommige vacatures, voornamelijk voor kleinere organisaties, staan echter ook open voor sollicitanten zonder deze ervaring. Interesse en ervaring binnen de culturele sector wordt regelmatig gezien als een pré, en dus niet altijd als voorwaarde.
Welke competenties heb je nodig als zakelijk leider?
Een analyse van vacatures door Werken voor Cultuur in maart 2024 toont aan dat het waardevol is als een zakelijk leider een verbindende persoonlijkheid heeft en strategisch kan denken, met het vermogen om een uitgebreid (internationaal) netwerk op te bouwen. Een goede beheersing van zowel de Nederlandse als de Engelse taal is daarom van belang. Daarnaast moet een zakelijk leider zowel zelfstandig als in teamverband kunnen werken, flexibel zijn en in staat zijn om onder druk met deadlines om te gaan. Kennis van relevante wetgeving en digitale vaardigheden, waaronder financiële software, evenals creatieve vaardigheden, kunnen ook worden gevraagd.
Hoeveel verdient een zakelijk leider?
Het inkomen van een zakelijk leider varieert en is afhankelijk van diverse factoren, waaronder branche, ervaring, vaardigheden en het beleid van de desbetreffende organisatie. Recente culturele vacatures tonen variabele salarissen, die vaak gekoppeld zijn aan een schaal binnen de cao (collectieve arbeidsovereenkomst). De salarissen zijn bruto per maand weergegeven bij een voltijds dienstverband:
- Cao Toneel en Dans (indicatie geldig t/m dec 2025)
- Schaal 10 met salarissen van € 4619 tot € 6212
- Schaal 12 met salarissen van € 5956 tot € 8407
- Cao Muziekensembles (indicatie geldig t/m dec 2025)
- Schaal 10 met salarissen van € 4615 tot € 6262
- Schaal 12 met salarissen van € 5998 tot € 8532
- Cao Museum (indicatie geldig t/m jun 2026)
- Schaal 15 met salarissen van € 5909 tot € 8986
- Cao Nederlandse Podia (indicatie geldig t/m dec 2025)
- Schaal 9 met salarissen van € 4367 tot € 6412
- Cao Poppodia en Festivals (indicatie geldig t/m dec 2024)
- Schaal 9 en 9a met salarissen van € 5311 tot € 9056
De informatie over de functie, taken en salarissen in dit artikel werd verzameld aan de hand van een kritische analyse van vacatures in maart 2024 door Werken voor Cultuur. Om een breder inzicht te verschaffen, zijn deze beschikbare gegevens aangevuld met literatuuronderzoek.
Ben je zelf een zakelijk leider of HR-professional? Dan is jouw feedback waardevol. Kom je onjuistheden tegen in dit artikel of heb je aanvullingen, neem dan contact met ons op via service@werkenvoorcultuur.nl
Openstaande vacatures voor zakelijk leider vinden in de culturele sector? Duik dan in de nieuwste relevante vacatures.
