Wat doet een conservator?

Heb je een passie voor kunst en cultuur en wil je bijdragen aan deze sector? Ga op zoek in dit overzicht van verschillende functies in de culturele sector. Al deze onderling verbonden functies dragen bij aan het succesvol functioneren van een culturele organisatie en brengen zo kunst en samenleving samen.

Wat is een conservator?

Een conservator zorgt voor het behoud van kunstwerken, zowel in vaste als tijdelijke collecties. Ze voorkomen schade, mogelijke achteruitgang en herstellen, waar nodig, kunstwerken met hands-on technieken en kennis van kunstgeschiedenis.

Aangezien het de taak van de conservator is om het behoud van de kunstwerken te garanderen, worden zij ook vaak als de bewaarders van geschiedenis en cultuur gezien. Ze dragen bij aan begrip en waardering van het verleden en zorgen ervoor dat kunstwerken ook in de toekomst hun verhaal blijven vertellen.

Waar werkt een conservator?

Binnen de culturele sector zijn er vele soorten organisaties waar conservatoren nodig zijn. Organisaties waar conservatoren doorgaans werken zijn:

• Musea en galeries
  Conservatoren werken meestal voor kunstmusea en galeries. Maar ook natuurhistorische musea, wetenschapsmusea, historische musea, archeologische musea, etnografische musea, etc. zijn plekken waar een conservator kan werken. Een conservator is vaak gespecialiseerd in een specifiek studiegebied. Denk aan materialen, zoals mineralen, fossielen, keramiek en glas, meubels en hout, metalen, schilderijen, papier en boeken, en textiel.
• Bibliotheken en archieven
  Het behoud van manuscripten, oude boeken, kaarten en andere historische documenten in archieven en bibliotheken is ook een mogelijke baan voor een conservator. Zij specialiseren zich hier dan in papieren materialen.
• Andere organisaties
  Naast musea, archieven en bibliotheken kunnen conservatoren ook in vele andere organisaties werken, afhankelijk van hun kennis en interesses. Enkele voorbeelden zijn historische huizen, kastelen, archeologische plaatsen, onderzoeksinstituten en universiteiten, en natuurlijk ook particuliere bedrijven die collecties beheren.

Wat zijn de taken van een conservator?

Met kennis over wetenschap, kunst, geschiedenis en conserveringstechnieken, doen conservatoren er alles aan om het behoud van artefacten te garanderen. Conservatoren kunnen veel verschillende taken hebben binnen hun functie. Dit zijn een paar veel voorkomende voorbeelden:

• Artefacten conserveren
  Een belangrijke taak van een conservator is de temperatuur en de luchtvochtigheid controleren. Zo kan een conservator ervoor zorgen dat de kunstwerken in goede staat blijven en niet beschadigen. Goede kennis van de materialen van deze kunstwerken is hier van belang.
• Collecties onderzoeken en documenteren
  Conservatoren onderzoeken artefacten op schade. Daarnaast leggen ze de beschrijvingen van de kunstwerken vast en maken ze foto's om de staat te documenteren. Nieuwe aanwinsten worden door de conservator bewerkt zodat deze goed bewaard blijven.
• Ondersteuning bij het organiseren van tentoonstellingen en aankopen
  Wanneer voor tentoonstellingen de kunstwerken getransporteerd en heropgebouwd moeten worden, zorgen de conservatoren dat de werken juist behandeld worden om schade te voorkomen. Ook het plannen en ontwerpen van  tentoonstellingen, in samenwerking met de curator, kan binnen het takenpakket van de conservator vallen. Voordat aankopen worden gedaan, worden conservatoren vaak geraadpleegd vanwege hun uitgebreide kennis van de collectie.

Welke andere rollen zijn gerelateerd aan die van een conservator?

Er zijn enkele verwante functies in de cultuursector die overlappende werkzaamheden hebben met die van een conservator:

• Curator
  Er is een duidelijk verschil tussen de taken van een curator en een conservator. Veel instanties geven bijvoorbeeld aan dat een conservator zorgt voor het behoud van artefacten, terwijl een curator verantwoordelijk is voor onderzoek naar de collectie en er tentoonstellingen van maakt. Het is wel handig om te weten dat sommige organisaties de twee functies als dezelfde beschouwen en dus kunnen zij een conservator vragen om curatoriële taken op zich te nemen.
• Restaurator
  De rol van restaurator overlapt ook met die van een conservator. Terwijl een conservator doelt op het behoud van de huidige staat van een artefact, doelt de restaurator er eerder op om de oorspronkelijke staat (uiterlijk en/of functie) te restaureren. De restaurator beschikt ook over meer technische kennis, aangezien de conservator meer gefocust is op onderzoek.
• Archivaris
  Conservatoren kunnen ook archivarissen worden. Beiden kunnen namelijk werken in musea of andere instellingen die historische artefacten opslaan. Het belangrijkste verschil is dat archivarissen zich richten op het organiseren, catalogiseren en toegankelijk maken van documenten, terwijl conservatoren zich richten op het fysieke behoud van de kunstwerken en het voorkomen van schade.

Als de rol van conservator je aanspreekt, overweeg dan ook verwante posities zoals die van een curator, restaurator of archivaris.

Hoe word je een conservator?

Een analyse van vacatures door Werken voor Cultuur in januari 2024 toont aan dat een bachelordiploma in Kunstgeschiedenis, Culturele Antropologie of Archeologie een minimumvereiste is om curator te worden. Conservatoren hebben echter meestal ook een technische achtergrond. Een masterdiploma in Kunstgeschiedenis, Conservatie of Master of Sciences (hbo/wo) met diepgaande kennis over de wetenschappelijke en chemische aspecten van de materialen wordt namelijk regelmatig vereist.

Welke competenties heb je nodig als conservator?

Conservatoren zijn gepassioneerd over erfgoed en cultuur en bezitten sterke onderzoeksvaardigheden en analytisch denkvermogen. Ook aandacht voor detail en geduld zijn veelvoorkomende soft skills om nauwkeurige procedures te kunnen uitvoeren. Andere vaak voorkomende algemene vereisten in onderzochte vacatures door Werken voor Cultuur zijn presentatievaardigheden, ervaring met Office-suite en het vermogen om in een projectmatige omgeving te werken. Kennis over de beheertool Axiell Collection wordt beschouwd als een pluspunt.

Hoeveel verdient een conservator?

Het inkomen van een conservator varieert en is afhankelijk van diverse factoren, waaronder branche, ervaring, vaardigheden en het beleid van de desbetreffende organisatie. Recente culturele vacatures tonen variabele salarissen, die vaak gekoppeld zijn aan een schaal binnen de cao (collectieve arbeidsovereenkomst). De salarissen zijn bruto per maand weergegeven bij een voltijds dienstverband:

• Cao Museum (indicatie geldig t/m jun 2026)
  • Schaal 6 met salarissen van € 2842 tot € 3477
  • Schaal 9 met salarissen van € 3463 tot € 4500
  • Schaal 10 met salarissen van € 3768 tot € 4897
  • Schaal 11 met salarissen van € 4131 tot € 5516
  • Schaal 12 met salarissen van € 4532 tot € 6268
  • Schaal 13 met salarissen van € 4951 tot € 7093
• Cao Gemeenten (indicatie geldig t/m mrt 2025)
  • Schaal 11 met salarissen van € 4264 tot € 6072

De informatie over de functie, taken en salarissen in dit artikel werd verzameld aan de hand van een kritische analyse door Werken voor Cultuur van vacatures die geplaatst werden tussen december 2023 en januari 2024. Om een breder inzicht te verschaffen, zijn deze beschikbare gegevens aangevuld met literatuuronderzoek.

Ben je zelf een conservator of HR-professional? Dan is jouw feedback waardevol. Kom je onjuistheden tegen in dit artikel of heb je aanvullingen, neem dan contact met ons op via service@werkenvoorcultuur.nl

Openstaande conservator vacatures vinden in de culturele sector? Duik dan in de nieuwste relevante vacatures.